Moskova yönetiminin 24 Şubat’ta başlattığı askeri operasyonun ardından geçtiğimiz hafta Ukrayna’da Rusya destekli ayrılıkçıların ve Rus ordusunun kontrolünde olan bölgelerde düzenlenen ilhak referandumları tamamlandı. Ukrayna’nın doğusundaki Donbass’ta yer alan Donetsk ve Lugansk Halk Cumhuriyetleri ile Herson ve Zaporijya’da yapılan referandumlarda büyük çoğunluğun Rusya’ya katılma yönünde oy kullandığı belirtildi.
Moskova destekli Donetsk ve Lugansk Halk Cumhuriyetleri’nin liderleri, referandumun ardından Rusya’ya katılmak için Kremlin’e başvurduklarını duyurdu. Rusya’nın Zaporijya ve Herson bölgelerine atadığı yerel yetkililer ise resmi başvuruda bulunacaklarını açıkladı.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in, 30 Eylül’de parlamentoda bir konuşma yaparak söz konusu bölgelerin ilhakını duyuracağı belirtilmişti. Rus parlamentosunun üst kanadı Federasyon Konseyi’nın Başkanı Valentina Matviyenko ise Donbass, Herson ve Zaporijya bölgelerinin Rusya’ya dahil edilmesi konusunun 4 Ekim’de parlamentoda konuşulacağını bildirdi.
Zorla Oy Kullandırma
Ukrayna medyasında yer alan bazı haberlere göre Donbass Bölgesi olarak tanımlanan 2014’ten beri Rusya destekli ayrılıkçı milis grupların kontrolündeki Donetsk ve Luhansk bölgelerinde halkın askerler tarafından zorla oy kullandırılmaya yönlendirildi. Sandıkların seyyar olarak kullanılması ve güvenliğinin bir otorite tarafından da sağlanmaması referandumun ne kadar güvenilir olduğunu ortaya koymakta. Başta Kiev olmak üzere Batı dünyasından yapılan açıklamada referandumun geçerliliğinin olmadığı belirtilirken sandıklardan çıkacak sonucun asla tanınmayacağı mesajları verilmiş durumda.
Demografik olarak Donetsk ve Luhansk bölgeleri Ukrayna’nın Sovyetler Birliğinden bağımsızlığını kazandığı dönemden bu yana Rusların Ukraynalılara göre daha ağır bastıkları bir bölge. 2013 yılında Kiev Euromaidan’da düzenlenen AB yanlısı protestolar sonrası devlet başkanı Yanukoviç’in ülkeyi terk etmesi ve ortaya çıkan otorite boşluğunu Donbass adı verilen bölgedeki ayrılıkçı grupların Rusya tarafından silahlandırılması sonucu bağımsızlıklarını ilan etmesi izlemişti. Bölgede artan gerilim ve Ukrayna Ordusu ile ayrılıkçılar arasındaki çatışmaların büyük boyutlar kazanması bölge sakinlerinin batıya göç etmesine neden olmuştu. Aynı şekilde Rusya’nın 24 Şubat’ta Ukrayna’ya karşı başlattığı askerî harekât sonrası Herson ve Zaporija bölgelerinde de ağır çatışmalar yaşanırken bölgendeki yüz binlerce yerleşik Ukraynalı şehirlerini ve ülkelerini terk etmek zorunda kaldı.
Referandum Sonucu Neyi Değiştirecek?
İşgalin başından beri Batı dünyasının ekonomik ve siyasi yaptırımlarına maruz kalan Rusya, Ukrayna’daki askeri ve siyasi faaliyetlerini demokratik bir zemine uydurmaya çalışarak Batının ilgisini çekmeye ve bir miktar da olsa sempatisini kazanmaya çalışmakta. 2014 yılından beri Rusya destekli ayrılıkçıların kontrolünde olan Donetsk ve Luhansk bölgelerinde zorlamalar ile referanduma katılım %50’yi geçmiş durumda. Herson ve Zaporija bölgelerinde ise işgalden bu yana Ukraynalıların batıya ve ülke dışına göç etmesi sonucu etnik bir temizlik yapılmış durumda. Her ne kadar Kiev yönetiminin ve Batı dünyasının referandum kararını ve sonuçlarını tanımayacaklarını belirtseler de bu bölgelerin Rusya’ya bağlanmak istemeleri Ukrayna için daha büyük bir sorunu oluşturacaktır: Olası bir askeri müdahalenin Ukrayna topraklarını özgürleştirme operasyonundan ziyade Dünya’nın en büyük nükleer güçlerinden birine doğrudan savaş ilan etme.
