Ukrayna – Rusya arasında başlayan savaş ile müttefik ülkeler, Ukrayna’ya silah yardımı yapmaya başladı. Geçtiğimiz günlerde ise ABD’nin Ukrayna’ya destek için gönderdiği silahların karaborsada ve Dark Web’te satışa çıkarıldığı iddiaları yayılmaya başladı. ABD başta olmak üzere Fransa, İngiltere, Estonya, İsveç, Polonya, Kanada ve Hollanda, Ukrayna’ya büyük silah sevkiyatları gerçekleştirdiler. Birçok tanksavar, uçaksavar füzesi, M-16, M-4 gibi otomatik silahlar Ukrayna’ya hibe edildi. Ukrayna’ya hibe edilen askeri teçhizatların maliyeti 26 milyar doları geçti. Ancak Ukrayna’ya hibe edilen bu teçhizatların bu kadar çabuk sürede tükenmesi birtakım şüpheler uyandırdı.
Şüpheler Doğru Mu?
Ukrayna’ya verilen silahların bazılarının imha edildiği, bazılarının ise Rus güçlerinin eline geçtiği ortaya çıkarıldı. Bir süre sonra ise Suriyeli bir silah tüccarının Ukrayna silahlarını karaborsada satışa sunduğu iddiası gündeme geldi. Bu iddiaların doğru olması demek, önümüzdeki süreçte satışa çıkarılan silahlarının terör örgütlerinin eline geçme riski olduğu gerçeğini gündeme getiriyor. Bu riskin gerçekleşme ihtimali ise oldukça yüksek; çünkü Ukrayna, Organize Suçlar Endeksi’ne göre Avrupa’da uyuşturucu, suç ve silah ticareti listesinde üst sıralarda yer alıyor. Ülkedeki yolsuzluk oranının da yüksek olması işleri daha da riskli hale getiriyor.
Ortaya çıkan iddialardan sonra Interpol Genel Sekreteri Jürgen Stock, Ukrayna’ya verilen silahların önümüzdeki süreçlerde organize suç ve terör örgütlerinin eline geçebileceğini açıkladı. Bu açıklamalara ek olarak, hiçbir ülkenin karaborsadaki silah ticareti ile tek başına mücadele edemeyeceğini, eğer şimdi harekete geçilmezse bu hibe edilen silahların tüm Avrupa’da dolaşacağını söyledi.
SIPRI Silah Transferleri Programı’nda kıdemli araştırmacı olan Siemon Wezeman da bu konu ile ilgili önemli açıklamalarda bulundu. Ukrayna’nın kendi toprakları üzerinde dahi kontrolü sağlayamadığını belirten Wezeman, silahların karaborsaya düşmesi halinde izlerini sürmenin imkansız hale geleceğini ifade etti. Global Times’ın aktardığı bilgilere göre ise bu hibe edilen silahların peşine düşen örgütlerin arasında IŞİD de bulunuyor.
Dark Web İddiası
Ukrayna’ya destek amaçlı hibe edilen silahlar hakkında bir diğer iddia ise bu silahların Dark Web’te satışa çıkarılması. Yandex, Google gibi arama motorlarında çıkmayan, Tor Browser gibi tarayıcılardan giriş yapılabilen internet sitelerinde bu silahların satışa çıkarıldığı iddiası mevcut. Suriye’nin İdlip şehrinde yaşayan bir silah tüccarının iddiasına göre, dünyanın en gelişmiş tanksavar füzelerinden biri olan Amerikan yapımı Javelin’in de satışa konuldu.
Sitede yer alan ilanlara göre 30 bin dolar karşılığında Javelin antitank füzesi satılıyor. Bazı ilanlarda silahların gerçek fotoğrafı sergilenirken, bazılarında ise temsili resimleri bulunuyor.
Siber Güvenlik Araştırmacısı Ersin Çahmutoğlu’nun açıklamalarına göre, Dark Web’teki alıcı satıcı ilişkisi gizli tutuluyor ve alışveriş genellikle elden yapılıyor. Ödemeler ise çoğunlukla kripto paralar ile gerçekleştiriliyor.
Bursa Teknik Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ali Burak Darıcılı ise sürecin istihbarat ve güvenlik boyutunu değerlendirdi. Darıcılı, söz konusu silahların bazı şahıslar tarafından karaborsaya düşürülüp istenmeyen grup ya da terör örgütlerinin eline geçebileceğini ifade etti.
Geçtiğimiz Nisan ayında ABD yetkilileri tarafından yapılan açıklamalarda, hibe edilen silahların uzun vadede diğer milislerin eline geçme riski olduğu belirtilmişti. Bu süreç içerisinde ABD ordusu sahada olmadığı için, ABD ve NATO, Ukrayna hükümetine bu konuda güvenmişti. Ancak bu silahların Ukrayna’da nerede olduğu ya da Ukrayna’da kullanılıp kullanılmadığı konusunda kesin bir bilgi yok.
Propaganda İhtimali
Dark Web’te hibe edilen silahların satışa sunulduğu listeler bir hayli gerçek görünüyor ancak bu durumun Rus yanlısı aktörler tarafından propaganda amacıyla yaratılmış olma ihtimali de var. Siber Suç Tehdit İstihbaratı KELA da durumu değerlendirdi. KELA, ateşli silahlarda uzmanlaşmış birkaç Dark Web pazarında Ukraynalılar tarafından yayınlandığı iddia edilen silah listelerine ulaştı. İlk satıcı, Ukrayna silahları adı altında tüfekleri, el bombalarını ve kurşun geçirmez yelekleri 1.100 ila 3600 dolar aralığında satışa çıkardı. Mağaza hakkında hiçbir yorum bırakılmamasına rağmen 32 kişi tarafından satın alma işleminin tamamlandığı görülüyor.
NATO ülkeleri tarafından Ukrayna’ya tedarik edilen silahları listeleyen bir diğer pazarda ise NLAW tanksavar füzeleri 15.000 dolara satışa sunuldu. KELA, bu listelerin birçoğunun Dark Web pazarında yayınlandıktan kısa bir süre sonra Rus yanlısı Telegram kanallarında ve hatta Rus medya kuruluşlarında yayınlandığını doğruladı. Silahların Moldova üzerinden gizli kargo taşıyan tırlar ile kaçırıldığı ve Ukrayna devletinin bu konu hakkında bilgisi olduğu iddiaları bulunuyor.
KELA, bu listelerin çoğunun sahte olduğu açıklamasında bulundu ve bu tür eylemlerin kamuoyunda Ukrayna’yı etik dışı ve güvenilmez göstermek amacıyla düzenlendiğini açıkladı. Ancak Dark Web üzerinden ve karaborsadan bu tür silahların ve askeri teçhizatların satışı gerçekten gerçekleşiyorsa büyük bir güvenlik açığının meydana gelmesi kaçınılmaz görünüyor. Ordu tarafından kullanılan bu silahlar terör örgütlerinin eline geçebilir ve bu bir felaket yapabilir.
