24 Şubat 2022 tarihinden beri devam eden Rusya-Ukrayna arasındaki savaşın maddi ve manevi maliyeti ortaya çıkmaya başladı. Savaşın ilk günlerinden beri ülkeyi terk etmeye başlayan sivillerin sayısı 9 milyonu geçerken savaşın şu ana kadar geride bıraktığı yıkımın maliyeti ise 750 milyar Amerikan dolarını aşmış durumda. Peki savaş sonrası düzende Ukrayna’nın yaralarını kim, nasıl saracak?
4-5 Temmuz 2022 tarihlerinde İsviçre’nin Lugano kentinde düzenlenen “Ukrayna’nın Yeniden İnşası ve Kalkındırılması” başlıklı konferansa Türkiye dahil 40 ülke ve 5 uluslararası organizasyon ile çok sayıda sivil toplum örgütü üyesi katılım sağladı. Konferansta Ukrayna’nın yeniden nasıl inşa edileceği görüşülürken Ukrayna’nın Avrupa Birliği üyeliği süreci üzerine de duruldu. 40 ülke katılımcısı ve uluslararası organizasyonların da imzası ile yayımlanan “Lugano Bildirgesine” göre, Ukrayna’nın Batı merkezli özel teşebbüsler ile yeniden inşası üzerine durulurken Ukrayna’nın demokratik, şeffaf, hesap verilebilir ve eşitlikçi bir düzene kavuşturulması üzerine maddelere de bildirgede yer verildi.
Lugano Bildirgesi
Bildirgede 40 ülke ve uluslararası organizasyonların Ukrayna’nın savaş sonrası dönemde inşası üzerine durulurken AB’nin 2030 iklim hedeflerine de Ukrayna için yer verildi. Bildirgeye göre Ukrayna’ya aktarılacak Batı fonlarının şeffaf ve hesap verilebilir bir ortamda kullanılması hedeflenmektedir. Böylelikle hibe olarak gönderilen fonların oligarkların eline geçmesi engellenecek. Ukrayna’nın yeşil ve demokratik bir ülke olması için alınan kararlar içerisinde dikkat çeken bir başka konu ise Ukrayna’nın bölgelere ayrılarak hangi ülkenin hangi bölgeye yatırım yapacağına da yer verilmesi oldu. Konferansın tek sefere mahsus olmadığının vurgusu yapılırken bir sonraki konferansa Birleşik Krallık’ın ev sahipliği yapması kararlaştırıldı.
Savaşın Maliyeti 750 Milyar Dolar
Konferansla ilgili açıklama yapan Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelensky, Rus Ordusu tarafından yüzlerce köy ve kasabanın yok edildiğine değinerek “Sadece işgalcilerin yok ettiği her şeyi restore etmek değil, aynı zamanda yaşamımız için yeni bir temel oluşturmak da gerekli” ifadelerini kullandı. Zelensky’ye göre Rus ordusunun Ukrayna’daki tahribatının maliyetinin 750 milyar doları aştığı ve bu maliyetin anca Batı’nın desteği ile karşılanabileceği dile getirildi. Ukrayna Başbakanı Denis Şmigal ise yayınladığı Ukrayna haritasında Ukrayna’nın hangi bölgelerini hangi ülkelerin yatırımcılarına açılacağına dair teklifini sundu. Şmigal’e göre Rivne için İrlanda, Çernigiv için Almanya, Sumi için Kanada, Mikolayev için Belçika, Herson için İsveç ve Hollanda, Kirivograd için Norveç, Odessa için İsviçre ve Fransa, Zaporija için Avusturya, Harkov için ABD ve Türkiye, 2014 yılından beri Rusya destekli ayrılıkçıların elinde olan Luhansk için Çekya, İsveç ve Finlandiya ve son olarak Donetsk için de Polonya ve İtalya, yeniden inşa edici roller üstlenecekler. Ülkelerin yapacağı yeniden inşa ve kalkındırma planlaması içerisinde Rus Ordusu tarafından tahrip edilen şehirlerle sanayi tesisleri, altyapı hizmetleri ve okul, hastane, konut gibi sivil yerleşimlerine de yer verildi.
Ukrayna Başbakanı’nın sunduğu teklif her ne kadar Batı tarafından kabul edilebilirliği yüksek olsa da şeffaflık ve hesap verilebilir demokratik bir ortam oluşturulmadan hayata geçirilebilecek gibi değil. Bununla birlikte 2014’ten beri ayrılıkçıların elinde olan Luhansk ve Donetsk bölgelerinin de bu teklife dahil edilmesi Ukrayna’nın toprak bütünlüğünde olan kararlılığını ifade etmekte. Bir o kadar da 2014’ten beri devam Donbas Krizi’nin kolay kolay sonuçlanamayacağını da göstermekte.
