Dünyanın birçok yerinde bugün enflasyon, yolsuzluk, gelir adaletsizliği ve işsizlik gibi sorunlardan ötürü sivil kargaşa vakalarına rastlıyoruz. Bunlardan en çok gündemi meşgul eden ise hiç şüphesiz Sri Lanka
Gana, Nijerya, Pakistan, Nepal ve birçok başka noktada daha bu tarz inatçı protestolara rastlamak mümkün. Bunlardan biri ise son zamanlarda ön plana çıkmış olan Panama. Peki Panama’da ne oluyor?
Virüs Gibi Yayılan Enflasyon
Türkiye’nin de rüzgarını sert bir şekilde hissettiği enflasyon, dünyanın birçok noktasında bugün toplumsal ajandanın en üstünde yer alıyor. Sri Lanka’da ekonomik sorunlar başkanlık sarayının basılmasına, Başkan Rajapaksa’nın Singapur’a kaçmasına ve yine kendisinin istifasına kadar yol açtı. Bu tarz örneklerin artacağını öngörmek için uzman olmaya gerek yok zira bu seviyede olmasa da birçok farklı örnek şu anda yaşanıyor.
Bu örneklerden bir tanesi olan Panama’da başta öğretmenler, işçiler ve öğrenciler olmak üzere halk, iki haftayı aşkın bir süredir sokaklarda. Mayıs ayının verilerine göre enflasyon yüzde 4.2’yi gördü. Bu sayı birçok kişiye fazla gelmese de 2021’de enflasyonun 1.6 olduğu düşünüldüğünde durumun vahameti ortaya çıkıyor. Halk, yüzde 4.2 enflasyonun yanında yüzde 10’da seyreden işsizlik, yakıt fiyatlarındaki yüzde 50 zam ve hükümet içerisindeki yolsuzluk olaylarından da şikayetçi durumda. Ülkede maaşlarda kesintiler olması da bir diğer tetikleyici sebep.
Bunlarla birlikte, protestocular iki haftayı aşkın gösterileri boyunca ciddi bir maddi hasar da yarattı. Başta Pan-Amerikan Otoyolu olmak üzere çeşitli otoyolları bloke eden protestocular, ülkenin diğer Orta Amerika ülkeleri ile ticaretini olumsuz yönde etkilerken bazı ürünler marketlerde bulunamaz hale geldi. Pan- Amerikan Otoyolu, Panama’nın meyve ve sebzelerinin yüzde 80’ini taşıyor.
Hükümet ne yapıyor?
Ülkenin devlet başkanı Cortizo, olayların başından bu yana birtakım önlemler aldı. Başkan, akaryakıt fiyatlarında indirime gidildiğini duyurdu ve 10 temel ürünün fiyatını sınırlamayı planladığını açıkladı. Bu 10 ürünün ne olacağı konusunda ise henüz bir bilgi yok.
Bu önlemler eylemcileri durdurmaya yetmedi. Birçok grup hükümet ile yapılan anlaşmadan sonra eylemlere devam etme kararı aldı. Eylemcilerin en büyük motivasyonlarından biri ise gelir adaletsizliği.
Pandemi’nin ilk yılında yüzde 17.9 küçülen Panama ekonomisi, 2021’de yüzde 15.3 ile ciddi bir büyüme sergilemişti. 2022 büyüme tahmini ise 6.5 olarak öngörülüyor. Ne var ki halk, bu büyümenin kendileri için olmadığına inanıyor. Al Jazeera’ya konuşan bir analizci, büyümenin yalnızca birkaç sektörü kapsadığını ve halkın refahına bir katkısı olmadığını belirtti.
Ülkenin birçok noktasında polisle göstericiler arasında arbedeler devam ederken geçtiğimiz gün Santiago de Veraguas’ta bir polis aracı da ateşe verildi. Protestocular fiyatlarda daha fazla iyileştirme beklerken hükümetin ne yanıt vereceği belirsiz. 4.4 milyonluk nüfuslu ülkeyi önümüzdeki günlerde daha fazla kaosun içinde görmek ise muhtemel.
