Rusya ve Ukrayna arasında başlayan savaş sonucu Rusya’ya karşı ekonomik yaptırım kararları alan Avrupa şimdi yeni bir sorun ile karşı karşıya. Yaklaşmakta olan 2022-2023 kışı ve Rusya’nın gaz ihracatında uyguladığı kesinti.
24 Şubat 2022 tarihinde başlayan Rusya-Ukrayna arasındaki savaşta Avrupa ülkeleri Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü destekleyerek Rusya’ya karşı ekonomik yaptırımlar uygulama kararını harekete geçirdi. Rus vatandaşlarına seyahat kısıtlanması ve Rus mallarının ithalatının düşürülmesinin yanında Brüksel’deki Avrupa Parlamentosu Avrupa Birliği ülkelerinin Rus doğalgazının ithalatının düşürülmesi ve yeni alternatifler düşünülmesi gerektiği fikri ortaya atıldı. Doğalgaz ihtiyacının yüzde 43’ünü Rusya’dan sağlayan AB ülkeleri alternatif doğalgaz rezervi olan ülkeler ararken Rus gazına tavan fiyat uygulama kararını aldı.
Tam da bu olaylar yaşanırken 2 Eylül 2022 tarihinde Rusya Avrupa’ya gaz sevkiyatı gerçekleştirdiği Kuzey Akım boru hattını kapattığını duyurdu. Rusya’nın açıklamasında boru hattında meydana gelen bir sızıntıdan dolayı akışın süresiz olarak durdurulduğu belirtildi. Kış için gaz stoklayan ve alternatif tedarikçiler arayan AB için kriz çanları asıl şimdi çalmaya başladı.
Hangi Ülke Ne Kadar Rusya’ya Bağımlı
Rusya’dan gerçekleştirilen doğalgaz ithalatında yüzde 100 oranında bağımlılıkla Finlandiya, Estonya, Kuzey Makedonya ve Bulgaristan başı çekmekte. Bu dört ülkeyi yüzde 97 ile Letonya, yüzde 88 ile Sırbistan ve yüzde 86 ile Slovakya izlemekte. Avrupa’nın en gelişmiş sanayi ülkelerinden olan Almanya’nın oranı yüzde 54 iken, Fransa’nın oranı ise sadece yüzde 8. Akdeniz ülkeleri tedariklerini Kuzey Afrika ülkelerinden sağlayabilirken kıta ülkeleri umudu Norveç’ten ithal edilecek gazda, Baltık Denizinde yeni sondaj arama çalışmalarında ve ABD’den gelecek sıkıştırılmış gazda aramakta. Fakat Baltık’ta yapılacak yeni sondaj arama faaliyetlerinin ve ABD’den gelecek sıkıştırılmış doğalgazın maliyeti Rus gazına oranla daha yüksek olacakken Norveç’ten ithal edilecek gaz tedariki de kıta Avrupa’sının kış için ihtiyacına cevap verebilecek düzeyde değil.
Alternatifler Kim Peki?
Rusya’ya uygulanan ekonomik ambargoların genişletilmesi konusunda enerji ithalatının azaltılması ve tamamen kesilmesini hedefleyen AB kendine alternatifler aramakta. Bu alternatifler arasında Cezayir ve Azerbaycan gibi ülkeler ön plana çıkmakta. Coğrafi yakınlık ve gaz akışının kolaylığı açışında ön plana çıkan Azerbaycan gazı Türkiye ve Bulgaristan üzerinden Avrupa’ya taşınmakta. 2022 yılında imzalanan anlaşmaya göre Azerbaycan AB’ye gerçekleştireceği doğalgaz ihracatını yüzde 50 oranında arttıracak. Alternatif olarak düşünülen ülkeler arasında Katar ve İsrail gibi enerji kaynakları açısından zengin ülkeler de bulunmakta. Fakat bu ülkeler ile doğrudan boru hatlarının bulunmaması ve Avrupa’nın kış için az bir zamanı kalması bir krizin ateşini tetiklemekte. Hem sanayi hem de konut anlamında zorlu geçecek bir kış Avrupa’yı beklemekte. 2008’de Euro Krizinden sağ kurtulabilen AB 14 yıl sonra tekrar kıta dışından ithal bir krizle yüz yüze fakat bununla başa çıkabilmek için ne kadar güçlü tartışmalı. Sonuç itibariyle bu kriz kıtanın dışından ithal değil. Kıtanın tam kendisinde.
