ABD Başkanı Joe Biden, 24 Nisan’da 1915 olaylarının yıldönümüyle ilgili yapacağı açıklamada “soykırım” ifadesini kullandı.
Biden açıklamasında, “Suçlamak için değil, tekrarlanmasın diye bu ifadeyi kullanıyoruz” ifadelerini kullandı. ABD Başkanı Joe Biden, 46’ncı başkanlık seçimi sürecinde, 1915 olaylarına sözde ‘soykırım’ diyeceğini belirtmişti.ABD’deki 50 eyaletin 49’u 1915 olaylarını sözde ‘soykırım’ olarak tanırken, sadece Mississippi olayları tarihçilerin değerlendirmesi gerektiğini söylemişti.
ABD yönetimi, 1992-2000 yılları arasında görev yapan eski Başkan Bill Clinton döneminden bu yana 24 Nisan tarihinde anma mesajı yayımlıyor. Biden’ın aksine hem yardımcılığını yaptığı Barack Obama hem de Donald Trump açıklamalarında “soykırım” yerine “Meds Yeghern” (Büyük Felaket) sözcüğüne yer veriyordu.
Böylece Biden, 1981 yılında yaptığı açıklamada aynı sözcüğe yer veren Ronald Reagan’dan bu yana “soykırım” terimini kullanan ilk ABD başkanı olacak. ABD Kongresi’nin her iki kanadı da 2019 yılında 1915 olaylarını “soykırım” olarak tanımlayan kararları kabul etmişti.
Dünkü Biden-Erdoğan görüşmesi sonrasında Cumhurbaşkanlığından yapılan açıklamanın aksine Amerikan medyası ve Reuters haber ajansı, Amerikan tarafından görüşmeye ilişkin ayrıntılar sızdırıldı. Buna göre Biden, Erdoğan’a, 1915 olaylarını “Ermeni soykırımı” olarak tanıyacağını söyledi.
Şimdi hukuki bir karşılığı olmayan ve tamamen siyasi olan bu karar Türkiye-ABD ilişkilerini nereye götürür ?
Biden’ın açıklaması ABD-Türkiye ilişkilerinin son 40 yıldaki en kötü noktada olduğunu gözler önüne serdi. ABD tarafının artık “Türkiye Ne Düşünür?” kısmına çokta endişelenmediklerini bize gösteriyor. Ayrıca , Türkiye’nin yine kendini dünyaya anlatamayışına bir örnek daha eklendi.
Gerek Demokrat gerekse Cumhuriyetçi başkanlar, Türkiye ile ilişkileri zedelememek adına bu konuda net bir pozisyon almaktan hep kaçınmışlardı. Biden’in bu noktada geçmişten oldukça farklı bir yön seçtiğini görüyoruz. Bunun da Türkiye’ye ‘sizin bu hassasiyetiniz artık bizim politikamızı şekillendirmeyecek’ şeklinde gönderilmiş bir sinyal.
Duruma sadece Türkiye noktasından da bakmamak gerekiyor. Ermenistan bir savaştan yeni çıktı ve ciddi bir hezimete uğradı. 1915 olaylarının soykırım olarak tanınması bir kazanım olarak görülüyor. Ermenistan’ın ve başbakanı Paşinyan’ın bu kazanıma ihtiyacı var.
Ermenistan Dışişleri Bakanı Ara Avazyan, ABD’nin bu tutumunun “birçok ülke için ahlaki bir kılavuz” olacağını söyledi. Avazyan, “Bu mesele Ermenistan ya da Türkiye ile ilgili değil. Bu, hem geçmişte hem bugün hem de gelecekte olacak olan soykırımları tanıma ve kınama yükümlülüğümüzün yerine getirilmesiyle ilgilidir” dedi.
Türkiye-ABD ilişkilerinin kendine yeni bir ortaklık yöntemi bulması gerekiyor. İşte bu yöntemi bulana denk bir dost-bir düşman görmeye devam edeceğiz. Fakat bugünden bakacak olursak bunun gerçekleşmesi aylar hatta yıllar alacak.
