Geçtiğimiz hafta enflasyon dolayısıyla borsalarda panik yaşandı…
Geçen haftanın başında borsalar ABD’de enflasyonun yükselmeye başladığını görünce İngiltere’de de aynı durum görülebileceğinden, genel bir panik yaşadı. Piyasalar cuma günü kapandığında panik hafiflemiş gibi görünüyordu ve hisseler yükselmişti. Ancak enflasyonun bütün dünyada görülebilecek olması üzerine tartışmalar başladı.
Enflasyonun yükselmesine ne sebep olabilir?
Tüketici harcamasında artış –> Örneğin sadece Birleşik Krallık’ta geçtiğimiz 14 ayda yapılan bir araştırmaya göre 160 milyar sterlinlik birikim yapıldı. Bu birikimin yüzde beşi bile harcansa, özellikle Brexit sebebiyle kısıtlanan ithalat ve salgın göz önüne alınınca çok az ürün için çok fazla para harcanmış olur; bu da enflasyonun bir numaralı kaynağına işaret eder.
Yüksek emtia fiyatları –> 2010 yılında petrol fiyatı varil başına 120 doların üzerine çıktı. Bakır ve diğer emtia fiyatlarının yükselmesinin ardından İngiltere’nin enflasyon oranı yüzde 5,2’ye yükseldi. Geçtiğimiz yaklaşık bir yıl içinde 20 dolara düşen petrol geçtiğimiz hafta 70 dolara ulaştı. Genel olarak birçok maden fiyatında yükseliş yaşanması enflasyona sebep olabilir.
İş uyuşmazlığı –> Pandemiden ötürü işyerinde ve tüketici harcamalarında kimi eğilimler hızlandı. Dünyada birçok insanın aşılanması ve COVID kısıtlamalarının haziran ayında neredeyse ortadan kalkması nedeniyle işe alım çılgınlığı başlayacak. Bu sebeple kalifiye personal eksikliği maaşların artabileceği anlamına geliyor. Bu eğer ekonomi geneline yayılırsa fiyat artışı gerçekleşecek, ekstra gelirler tasarrufu artıracak ve bu sebeple fiyatlar daha da yukarı doğru itilecektir.
Teşvik Paketleri –> Örneğin Birleşik Krallık pandeminin başından şimdiye kadar hane haklarını ve işyerlerini desteklemek adına 300 milyar dolarlık harcama yaptı. ABD’de teşvik paketine 1.,9 trilyon dolar ekleme yapılması bekleniyor ve Avrupa’da ise 750 milyar dolarlık teşvik yapılmaya başlandı.
Uzun vadeli problemler –> “Green tech revolution” adıyla bilinen çevre adına yapılan devrim, çoğu endüstriyel sürecin elden geçirilmesini gerektirecek ve bakır, kobalt gibi ürünlere talebi artıracaktır. Bu, elektrikli arabalar da dahil olmak üzere birçok ürünün fiyatlarının yıllarca yükselmesine sebep olabilir.
İki senaryo da mümkün:
Bütün bunlar bir arada değerlendirilince fiyatların yükselmesi ve enflasyon gelecekte korkunç senaryolara sebep olabilir. Ancak, Japon ve Avrupa Merkez Bankaları hedefledikleri yüzde 2 enflasyonun aşılmayacağını öngörüyor, bu da gelecekle ilgili daha da belirsizlik yaratıyor.
