Birkaç gündür hepimiz ABD Borsasındaki “GameStop” (GME) oyun şirketinin hisselerinde amatör-küçük yatırımcı tabir edebileceğimiz kesimin etkisini görüyoruz. Karmakarışık bu durumu basitleştirmek adına öncelikle borsada hangi işlemlerin yapılabileceğine bir göz atmakta fayda var. Bunlardan ilki en basit işlem olan hisse alıp satmak. İkincisi biraz daha komplike: Açığa satış yani bir yatırım şirketinden sahip olmadığınız hisseyi borç aldıktan sonra satıp vade sonunda alıcıdan geri alarak yatırım şirketine teslim etmek. Burada kar sağlayan durum hisse yüksekken alıcıya satıp düşükken geriye almadır.
GameStop kimdir?
GameStop da sadece ABD’de değil Kuzey Amerika’da perakende bilgisayar oyunu ve konsolu satan bir şirket. Online oyunculuğun artmasıyla ekonomik zarar gören şirketin hisseleri 2013’te $40 civarı seyrederken Ağustos 2020’ye kadar $3-4 seviyelerine düşmüştü. Daha riskli yatırımlar yapan kimi şirketler aynı anda pandemiden dolayı birçok lokasyonunu kapatmak zorunda kalan GameStop’un batacağını düşündü. Böylece bir açığa satış hareketine girmeye karar verdiler.
Kriz nasıl ortaya çıktı?
Finansın “büyük” elemanları bunların peşinde koşarken tüm bu hareketlilik kamuya açıktı. Reddit’in finansla ilgili bir alt forumunda fikir alışverişi yapan amatör yatırımcılar şu anki durumu yaratan fikri üretti. Açığa satıştan alabilecekleri kadar GME hissesi aldıktan sonra bunları geri satmayarak markette dolaşan hisse sayısını azaltmayı hedeflediler. Arz azaldığı için fiyatlar artmaya başladı, böylece açığa satış yapan büyük finansçılar daha yüksek meblağlarda teminat ödemek zorunda kaldı.
Bu gelişmelerin medyada yansımasıyla GME’ye olan ilgi hızla büyüdü ve daha fazla insan hisse almaya çalıştı. Risk fonları, ABD parlamentosu, basın ve sıradan insanların olaya ilgisi çığ gibi artıyor. Özellikle Robinhood uygulamasının, kullanıcılarının sahip olduğu GME hisselerinin ticaretini dondurması tepki çekti. Progresif temsilci Alexandria Ocasio-Cortez (D-NY)’den tutun Texas Senatörü Ted Cruz’a kadar Robinhood’un karşısında olduklarını açıkladı.
Peki şimdi?
Şu anki durumda piyasa ekonomisini destekleyen büyük, riskli firmalar borsada işlem yapabiliyorken küçük yatırımcıya yasaklamaya çalışmaları tepki görüyor. Özellikle 1990’lı yıllarda finansal küreselleşmesinin hız kazanmasıyla dünya piyasalarında manipülasyon yaptığı iddia edilen hatta 2008 Krizinin sorumlusu olarak görülen risk fonlarının ve büyük yatırımcının kendi yaptıklarının küçük yatırımcı yaptığında regülasyon istemeleri bu tabloda en ilgi çekici detay olarak göze çarpıyor.
